اختلال اوتیسم
اوتیسم یک اختلال عصبی- رشدی است. بخشهای مختلف مغز در افراد دارای اتیسم در همکاری با یکدیگر دچار مشکل میشوند.
به دلیل طیف وسیعی از نشانهها و ناهنجاریها در کودکان مبتلا به آن اختلال طیف اوتیسم میگویند. بیماری درخودماندگی میتواند زندگی فرد را بسته به علائم به صورت خفیف تا شدید تحت تاثیر قرار دهد. شیوع اوتیسم در پسران حدود 5 تا 4 برابر دختران است. علائم اوتیسم در همان سه سال اول زندگی کودک قابل تشخیص میباشد اما با این حال در سنین 36-18 ماهگی بارزتر خواهد شد؛ چرا که نشانههای بارز اختلالات طیف اوتیسم تاخیر یا انحراف در رشد مهارتهای اجتماعی، شناختی و ارتباطات کلامی و غیر کلامی کودک است.
اتیسم بر روی درک افراد از دنیا و تعاملاتشان با افراد اثر میگذارد.
افراد دارای اتیسم، دنیا را متفاوت تر از بقیه میبینند، میشنوند و حس میکنند.
اتیسم بیماری نیست و درمان دارویی قطعی نیز ندارد، اما با توانبخشی فرد دارای اتیسم میتواند مهارت کسب کرده و زندگی مستقلی داشته باشند و همچنین نبوغ خاصی را از خود نشان دهد.
اتیسم شرایطی به صورت طیف بوده که از شدید تا خفیف متغیر است.
اتیسم بودن به صورتهای متفاوتی در رفتارهای فرد دارای اتیسم نمایان میشود.
بعضی از افراد دارای اتیسم، مشکلات همراه دیگری نیز از جمله کمتوانی ذهنی، اختلال یکپارچگی حسی، اختلال بیشفعالی و نقص توجه، صرع و مشکلات گوارشی دارند؛ که به معنای این است که این افراد نیازمند سطوح حمایتی مختلفی هستند!
اتیسم بر روی درک افراد از دنیا وتعاملاتشان با افراد اثر می گذارد. افراد دارای اوتیسم، دنیا را متفاوتتر از بقیه میبینند، میشنوند و حس میکنند.
سه سطح اوتیسم چیست؟
هر فرد مبتلا به اوتیسم، تجربهی منحصربهفردی دارد. اما پزشکان عموما افراد مبتلا به اوتیسم را بسته به شدت نقایص اجتماعی و رفتارهای بازدارنده به سه سطح تقسیم میکنند. افرادی که در انتهای طیف و در بخش خفیف آن قرار دارند، دشواریهای اندکی در تعاملات اجتماعی و تکمیل وظایف به خصوص دارند. در حالیکه افرادی که در وسط طیف قرار دارند، با چالشهای میان فردی بسیاری دست و پنجه نرم میکنند و مشکل زیادی در ایجاد تغییر دارند.
افرادی که شکل شدیدتری از اوتیسم را دارند، ممکن است ناتوانیهای فکری نیز داشته باشند. این افراد همچنین ممکن است قادر به صحبت کردن نباشند و یا از نورها، صداها و بافتهای به خصوصی به شدت احساس ناراحتی کنند. آنها در خطر پرسه زدن و دور شدن از مراقبان خود نیز هستند.
اوتیسم شدید میتواند به رفتارهای پرخاشگرانه و خشن و تکرارشوندهای مانند زدن سر به دیوار یا حمله به دیگران منجر شود. قرار گرفتن در موقعیتهای بسیار خطرناک نیز میتواند به بستری شدن فرد منجر شوند.
تحقیقات نشان داده است که ۱۱ درصد افراد مبتلا به اوتیسم پیش از رسیدن به بزرگسالی، بستری شدهاند. بیماریهای متنوعی مانند صرع، اضطراب، مشکلات گوارشی یا مشکلات خواب همزمان با اوتیسم رخ میدهند.
علائم اوتیسم چیست؟
علائم اوتیسم معمولاً در اوایل کودکی ، بین ۱۲ تا ۲۴ ماهگی مشهود است. با این حال ، علائم ممکن است زود تر یا دیر تر ظاهر شوند. علائم اولیه ممکن است شامل تاخیر قابل توجه در زبان یا پیشرفت اجتماعی باشد. DSM-5 علائم اوتیسم را به دو دسته تقسیم می کند: مشکلات ارتباط و تعامل اجتماعی ، و الگو های محدود یا تکراری از رفتار یا فعالیت ها.
مشکلات ارتباط و تعامل اجتماعی شامل موارد زیر است:
- مسائل مربوط به ارتباطات ، از جمله مشکلات به اشتراک گذاری احساسات ، به اشتراک گذاشتن علایق یا حفظ مکالمه قبلی و بعدی
- مشکلات ارتباط غیر کلامی ، مانند مشکل در حفظ ارتباط چشمی یا خواندن زبان بدن
- دشواری در توسعه و حفظ روابط
الگو های محدود یا تکراری از رفتار یا فعالیت ها شامل موارد زیر است:
- حرکات تکراری ، جنبیدن یا الگو های گفتاری
- پایبندی سفت و سخت به روال ها یا رفتار های خاص
- افزایش یا کاهش حساسیت به اطلاعات حسی خاص از محیط اطراف خود ، مانند واکنش منفی به یک صدای خاص
- علائم یا دغدغه های ثابت
افراد در هر گروه ارزیابی می شوند و شدت علائم آن ها ذکر می شود. برای دریافت تشخیص ASD ، فرد باید هر سه علامت را در گروه اول و حداقل دو علامت در دسته دوم نشان دهد.
علت و دلایل اوتیسم
پیشتر از این علت اوتیسم ژنتیک و نقایص آن معرفی می گردید، ولی با روند رو به رشد شیوع اوتیسم و لزوم پیشگیری از اختلال اوتیسم ضرورت شناخت علل اوتیسم بیشتر احساس شد و با بررسی های بیشتر پژوهشگران و موسساتی مانند اوتیسم اسپیک و مرکز کنترل و پیشگیری بیماری های امریکا مشخص گردید که بایستی به محیط و علل زیست محیطی توجه بیشتری نمود.تاکنون نقایصی در ژنهای برخی افراد داری اوتیسم مشخص گردیده است و درکنار ان نیز بررسی می گردد که چه چیزی می تواند منجر به این تغییرات و دگرگونی های ژنتیک گردد و مشخص شده است تاثیر الاینده های زیست محیطی و تخریبی که در محیط زندگی انسان به وجود امده نقش بسزایی در ان ایفا می کند.اکنون دیگر عنوان می گردد که در حدود 62 درصد علل زیست محیطی و ترکیب آن با عوامل ژنتیک می تواند منجر به اوتیسم گردد.اما باز هم نمی توان با قاطعیت عنوان نمود که چه چیزی عامل اختلال اوتیسم است.
فاکتورهای خطر اوتیسم
جنس: پسران تقریبا چهار برابر بیشتر از دختران مبتلا به اوتیسم هستند.
زایمان زودرس: نوزادان زودرس متولد شده پیش از 26 هفتگی خطر بیشتری برای ابتلا به اوتیسم دارند والبته این نوزادان همراه با وزن کم به دنیا می ایند که این مورد نیز از موارد افزایش ریسک اوتیسم می گردد.
تاریخچه خانوادگی: خانواده هایی که دارای یک فرزند مبتلا به اوتیسم هستند بیشتر در معرض داشتن فرزند دیگری با این اختلال اند.همچنین وجود برخی اختلالات مانند اسکیزوفرنی و اختلال اوتیسم در والدین نیز می تواند منجر به افزایش ریسک گردد.
سایر اختلالات: کودکانی که دارای شرایط پزشکی خاص هستند بیشتر احتمال دارد در معرض اوتیسم قرار داشته باشند.برای مثال سندروم ایکس شکننده(اختلالی ارثی که باعث اختلالات ذهنی می گردد)،اسکلروزتوبروز(شرایطی که منجر به تومور های خوش خیم در سیستم مغزی عصبی می گردد)،سندروم رت(بیماری ژنتیکی مختص دختر ها که باعث رشد کند مغز می گردد) و ناتوانی ذهنی.
سن والدین: مشخص گردیده است که بین سن بالای والدین(بالای 35 سال) و یا سن پایین مادران(زیر 20 سال)و افزایش اختلال اوتیسم ارتباط وجود دارد.
شرایط بارداری: فاصله بین بارداری ها مشخص گردیده است که اگر کوتاه باشد می تواند شرایط رحم مادر برای بارداری و پذیرایی مناسب از جنین را به خطر انداخته و ریسک اوتیسم را افزایش دهد. همچنین تغذیه مادر نیز می تواند یک فاکتور مهم برای این ریسک باشد هرچه تغذیه مادر نامناسب تر و عاری از غذاهای طبیعی و ارگانیک باشد می تواند خطر را بیشتر و بیشتر کند.
تشخیص اوتیسم
بر اساس اطلاعات منتشر شده درCDCکه معتبرترین و بروزترین اطلاعات را در زمینه اوتیسم ارائه می کند هیچ ازمایش پزشکی مانند ازمایش خون و یا تصویربرداری و…برای تشخیص اختلال اوتیسم وجود ندارد. و متخصصان برای تشخیص اختلال اوتیسم به رفتار و سیر پیشرفت کودک بر اساس مایل استونهای استاندارد توجه می کنند.
اوتیسم را در 18 ماهگی و در مواردی می توان در ماههای پایینتر نیز تشخیص داد.اما تشخیص قطعی در سن 2 سالگی توسط یک متخصص آشنا به غربال و تشخیص اوتیسم اتفاق می افتد.ولی با این حال ممکن است تشخیص تا سن رفتن کودک به مدرسه به تعویق افتد و این تاخیر در تشخیص می تواند اسیبهای جبران ناپذیری را برای کودک به همراه داشته باشد.
تشخیص اوتیسم در دو مرحله صورت می گیرد:
غربالگری فرایند رشد
غربالگری فرایند رشد یک بررسی کوتاه مدت است که مشخص می کند ایا کودک مهارتهای اساسی را در زمان مشخص به دست آورده است و یا اینکه دچار تاخیر درانها است.در این فرایند ارزیاب از والدین سوالاتی را می پرسد و در مواقعی نیز با بازی با کودک مهارتهای او و سطح یادگیری او را مورد بررسی قرار می دهد وهمینطور کلام،رفتار و حرکت او را مورد سنجش قرار می دهد.این غربال گری بایستی در ماههای 18،9 و 24 ماهگی صورت پذیرد. در سن 9 ماهگی غربال بایستی برای کودکانی که زودرس یا کم وزن هستند و یا خواهر با برادر دارای اوتیسم دارند و یا وقفه ای در فرایند رشد انها به وجود امده الزاما صورت پذیرد.این فرایند در کشور ما اکنون توسط پایگاههای بهداشت و پایگاه های دائم تشخیص اختلال اوتیسم تحت نظارت سازمان بهزیستی صورت می پذیرد و برای این منظور از تستهای MCHATو ASQنیز میتوان بهره گرفت. در صورتی که کودک در این غربال نشانه ها و علائم نخستین اختلال اوتیسم را از خود نشان داد که باعث نگرانی والدین و تردید متخصص می گردد، بایستی ارزیابی جامع تشخیصی نیز برای کودک صورت پذیرد.
ارزیابی جامع تشخیص اوتیسم
این بررسی شامل ارزیابی دقیق کودک و مصاحبه با والدین است و میتواند شامل ارزیابی شنوایی،بینایی،حسی،و حتی ازمایشات ژنتیک گردد.در این مرحله میتوان از تست های استاندارد تشخیص اوتیسم شامل ADI-R و ADOS-Gو گارس(GARS) استفاده نمود.
اوتیسم چگونه درمان می شود؟
هیچ روش درمانی برای اوتیسم وجود ندارد ، اما به اعتقاد کارشناسان روانشناسی و متخصصان روانپزشکی روش های درمانی و سایر ملاحظات درمانی می توانند به افراد کمک کنند که حس بهتری داشته باشند یا به کاهش علائم آن ها کمک کنند.
بسیاری از رویکرد های درمانی شامل درمان هایی مانند موارد زیر می باشد:
- رفتار درمانی
- بازی درمانی
- کار درمانی
- فیزیوتراپی
- گفتار درمانی
ماساژ ، پتو و لباس سنگین ، و تکنیک های مراقبه نیز ممکن است اثرات آرامش بخش را ایجاد کند. با این حال ، نتایج درمانی متفاوت خواهند بود. برخی از افراد در این طیف ممکن است به خوبی به رویکرد های درمانی خاصی پاسخ دهند ، در حالی که برای برخی دیگر اینگونه نیست.
درمان های جایگزین اوتیسم چیست؟
درمان های جایگزین برای مدیریت اوتیسم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ویتامین های با دوز بالا
- آهن زدایی (chelation therapy) ، که شامل زدودن فلزات از بدن است
- درمان با اکسیژن پرفشار
- ملاتونین برای رفع مشکلات خواب
تحقیقات در مورد درمان های جایگزین پیچیده است ، و برخی از این درمان ها می توانند خطرناک باشند. قبل از سرمایه گذاری در هر یک از این روش ها ، والدین و مراقبان باید هزینه های تحقیق و امور مالی را در برابر هر گونه مزایای احتمالی بسنجند.
آیا رژیم غذایی می تواند بر اوتیسم تأثیر بگذارد؟
هیچ رژیم غذایی خاصی برای افراد مبتلا به ASD طراحی نشده است. با این وجود ، برخی از مشاوران اوتیسم در حال بررسی تغییرات رژیم غذایی به عنوان راهی برای کمک به به حداقل رساندن مسائل رفتاری و افزایش کیفیت کلی زندگی هستند.
اساس رژیم غذایی اوتیسم اجتناب از مواد افزودنی مصنوعی است. این موارد شامل مواد نگهدارنده ، رنگ ها و شیرین کننده ها است. در عوض ، یک رژیم غذایی اوتیسم ممکن است روی غذا های کامل تاکید داشته باشد، مانند:
- میوه و سبزیجات تازه
- مرغ بدون پوست
- ماهی
- چربی اشباع نشده
- مقدار زیادی آب
برخی از مشاوران اوتیسم همچنین یک رژیم بدون گلوتن را تأیید می کنند. پروتئین گلوتن در گندم ، جو و سایر غلات یافت می شود. این مشاوران معتقدند که گلوتن باعث ایجاد التهاب و عوارض جانبی بدن در افراد خاص مبتلا به ASD می شود. با این حال ، تحقیقات علمی در مورد رابطه اوتیسم ، گلوتن و پروتئین دیگری که به عنوان کازئین شناخته می شود ، بی نتیجه مانده است. برخی مطالعات شواهدی را مبنی بر اینکه رژیم غذایی می تواند به بهبود علائم اختلال بیش فعالی کمبود توجه و تمرکز (ADHD) کمک کند، ارائه می دهند، وضعیتی شبیه به اوتیسم.
دیدگاه